We zijn met 16 miljoen bondscoaches en leveren stevige kritiek op de coach. In 2004 was dit Dick Advocaat. Nu is het Louis van Gaal. De kritiek toen ging over de foute wissel die verkeerd afliep.
Robben eruit, Bosvelt erin tijdens de EK wedstrijd van 19 juni 2004 tegen Tsjechië. Deze beslissing van bondscoach Dick Advocaat heeft hem de hoon opgeleverd van vele Nederlanders die zich als hulpcoach opwerpen. 
Kranten, radio, televisie en websites buitelen over elkaar heen met verontwaardiging over de bondscoach. Hij heeft nog wel kunnen uitleggen waarom hij op dat moment de beslissing nam, maar zijn uitleg werd beoordeeld met de wijsheid van achteraf. Verlies van de wedstrijd en kleine kans op de kwart finales…
Wat me als communicatie-trainer opvalt is het grote gemak waarmee kritiek op een beslissing gebruikt wordt om de persoon te veroordelen. De grens tussen gedrag en persoon wordt soepel overgegaan. Zijn persoon en zijn invulling van zijn functie staan ter discussie en worden veroordeeld. Hij deugt in zijn geheel niet. Het vertrouwen in hem is omgeslagen in diep wantrouwen in zijn kwaliteiten.
Kritiek geven op iemands gedrag is een belangrijke vaardigheid voor trainers, communicatie-professionals en vele anderen. Feedback geven is de meer technische term voor deze vaardigheid die voor iedereen die met mensen omgaat belangrijk is. Een van de basisregels voor feedback geven is: ‘geef kritiek op gedrag en niet op de persoon’. Deze regel wordt niet toegepast in het commentaar op de bondscoach.
Natuurlijk is het commentaar in de pers op het optreden van Dick Advocaat niet bedoeld als het geven van feedback, maar de vergelijking is wel interessant. Willen de hulpcoaches wel feedback geven? Wat zijn de bedoelingen van de hulpcoaches met de kritiek? Is het misschien meer een afreageren van de frustratie op het verlies van de wedstrijd tegen Tsjechië? Voortgekomen uit de machteloosheid van allen die voor de TV zitten te kijken?
Frustratie en feedback geven is een combinatie die niet samengaat. Jammer eigenlijk, want hoeveel last hebben we niet van foute beslissingen van collega’s, medewerkers, bazen, klanten en leveranciers waar we veel mee te maken hebben? Dit pleit er voor om elkaar tijdig feedback te geven en zeker voordat er sprake is van frustratie. Een behoorlijke opgave.
Gelukkig heeft Nederland de halve dinale gehaald en inmiddels is bekend dat hij zijn functie als bondscoach neerlegt. Hij krijgt nu ineens wel steunbetuigingenen…. Hij deugt ineens wel weer. Dat vind ik de meest interessante wissel van het EK.
Deze column heb ik in 2004 geschreven. Het fenomeen van de kritiek op de persoon is wijdverbreid en maakt deel uit van het publieke debat. Het debat wordt er inhoudelijk niet beter van, maar blijft wel boeiend.